Қасиетті Рамазан айының қарсаңында Бейімбет Майлин ауданында «Қош келдің, Рамазан!» атты рухани кеш ұйымдастырылды. Осынау танымдық-тағылымдық жағы мол басқосуға қонақ ретінде көршілес жатқан Рудный қаласындағы «Нұр» мешітінің бас имамы Бектұрсын Торғайбайұлы және Лисаков қаласының «Әбдіхаим Саламатұлы» мешітінің бас имамы Сабыржан Зейнелғабидинұлы, аудан әкімі Қайсар Батырханұлы қатысты.
Бұл кеште аудан жұртшылығына жылда мұсылман қауымы асыға күтетін Рамазан айының ерекше қадір - қасиеті кеңінен түсіндірілді. Халықтың көкейінде жүрген сұрақтарға жауап берілді.
Елімізде орын алған індетке байланысты Ораза кезінде сақтық шараларын барынша сақтау керектігі, Рамазан айындағы ауызашар және қайырымдылық шаралары жөнінде айтылды.
Қостанай облыстық мешітінің баспасөз қызметі
Лисаков қалалық «Әбдіхаим Саламатұлы» мешіті 2017 жылы ашылып, жамағаттың игілігіне берілген болатын. Сол уақыттан бері жаңа мешіт мұсылман қауымның бас қосатын қасиетті орнына айналып, түрлі қайырымдылық іс шараларына ұйытқы болуда.
Енді міне, бүгін көпке үлгі боларлық игі іс мештке жасалы. Қасиетті Рамазан айының алғашқы күні, қала әкімі Исмагулов Алмат Ерікұлы мешітке арнайы келіп, жиылған жамағатпен жүздесті. Сонымен бірге демеушілердің көмегімен мешітке «Шевроле нексия» көлігін сыйға тартты.
Айта кетейік бұған дейін мешіт иелігінде «Ваз 2106» автокөлігі болған. Алайда ол көліктің тозығы жетіп жөндеуге келмей, мешіт қызметкерлері барлық игі іс шараларда жаяу атқаратын немесе сырттан көлік жалдайтын.
Осындай игі іске атсалысқан азаматтарға Алла Тағала екі дүние бақытын нәсіп еткей!
Қостанай облыстық мешітінің баспасөз қызметі
Тазалық - әрқашан денсаулық кепілі. Мұны әрбір көзі ашық көкірегі ояу азаматтар жақсы біледі. Жылда қалыптасқан дәстүр бойынша Рамазан айы қарсаңында Қостанай облыстық мешітінің ұйытқы болуымен өңірдегі барлық мешіттердің іші-сырты тазаланды.
Әсересе, жастар жағы белсенділік танытты. Олар уақытпен санаспай жұмыс істеп, өздерінің киелі орындарға деген жанашырлықтары және іскерлік қырларымен көзге түсті.
Қолдарына тырнауыш пен күрек, сыпырғыш ұстап, қоқыстарды жинаған жігіттердің ұйымшылдығы мен табандылықтарын көрген мешіт имамдары, аға буын өкілдері оларға шын көңілден шыққан шынайы алғыстарын білдірді.
Көктемнің шуақты күндерінде атқарылған жұмыстан кейін мешіттердің айналасы тап-таза болып шыға келді. Ата -бабамыз «Жас келсе іске, қарт келсе асқа» деп босқа айтпаған. Жастар жағы соны тазарту барысында айқын дәлелдеді.
Қостанай облыстық мешітінің баспасөз қызметі
Білімді де іскер азамат Дархан Қосылбаев Арқалық қаласындағы «Мухтасиб Әлмұхаммед» мешітінің бас имамы болып, осы жауапты қызметке тағайындалғалы бері талай жергілікті жұртшылықтың көңілінен шығатын түрлі іс-шаралар, кездесулер мен басқосуларды өткізіп келеді.
Осы жуырда ғана салауатты өмірді насихаттау мақсатында мешіт ұжымы «Елорда» қайырымдылық қорымен бірлесе отырып, футболдан жарыс ұйымдастырды.
Командалар арасындағы ойын өте тартысты өтті. Жергілікті жанкүйерлер олардың шеберлігіне тәнті болды. Жарыс қорытындысында бас имам жеңімпаздарға Алғыс хат пен кубок тапсырып, алдағы уақытта да сәттілік тіледі.
Қостанай облыстық мешітінің баспасөз қызметі
Рудный қаласының «Нұр» мешітінде «Әйел-қыздар секторы» басқаратын Аяулым Смағұлова Рамазан айының құрметіне әйел жамағаты арасында «Зейін» атты интеллектуалдық ойын-сайысы өткізілді. Аталмыш сайысқа Қостанай облысы бойынша «Әйел-қыздар секторының» жетекшісі Жансая Салауатқызы және облыстық мешіттің хатшысы Ботагөз Бейімбетқызы қатысты.
Бұл білім мен парасат деңгейі сарапқа түсетін жарыс сұрақ-жауап, пікірлесу, талдау, әңгімелесу, ынталандыру секілді бағыттарда жүргізілді. Онда 15 адам бағын сынады. Олар жас айырмашылығына қарай үш топқа бөлінді. Ойын барысы 3 кезеңді қамтыды. Соның ішінде мешіт шәкірттері өздерінің терең білімдерін көрсетті.
Сайыс қорытындысында облыстан арнайы шақырылған қонақтар қатысушыларға тәрбиелік-тағылымды уағыз-насихат айтып, жеңімпаздарды марапаттады.
Осынау интеллектуалдық сайысты ұйымдастырған сектор басшысы Аяулым Ермекқызы өз сөзінде мұндай ой-өрісті дамытатын жарыстар қатысушылардың өздеріне деген сенімдерін арттырып, оларды тың ізденістерге, имани тәлім-тәрбиеге талпындыратындығын баяндады.
Қостанай облыстық мешітінің баспасөз қызметі
Таяуда Арқалық қалалық «Мухтасиб Әлмұхаммед» мешітінде алдағы қасиетті Рамазан айына әзірлікке байланысты жиын өткізілді. Оған шаһар аймағындағы ауыл имамдары, молдалары және мешіт қызметкерлері қатысты.
Бас қосуда аталмыш мешіттің Бас имамы Рамазан айында ұйымшылдық көрсетіп, барлық талаптарды сақтау қажеттігіне жан-жақты тоқталды.
Ораза кезінде жұмысты барынша жандандырып, діни рәсімдерге, дәрістерге, уағыздарға және ауыз ашарларға көңіл бөлу қажеттігі де айтылып, пысықталды.
Мешіттің ішкі-сыртқы тазалығын, халыққа қызмет көрсету сапасын, қазіргі қалыптасқан жағдайға байланысты атқарылар шараларды да басты назарда ұстау керектігі де сөз болды.
Діни қызметкерлер жуырда облыстың Бас имамы Бахытбек қажы Тәжімбет өткізген мәжілісте қаралған өзекті мәселелерді күнделікті басшылыққа алып отырады.
Қостанай облыстық мешітінің баспасөз қызметі
«Алла бізге парыз етіп ұсынған, Ораза тұт, нәпсіңді тый, мұсылман.
Оразадан жан-дүниең жаңарып, Тән тазарар тахарат пен ғұсылдан.
Ей, жамағат, жолдас қылсаң сабырды, Көркем мінез қалыптасар тәлімді.
Құранды оқып түйсең ойға игі ілім, Орындасаң талап еткен бұйрығын,
Оразашы үміт етсе сауаптан, Алла өзім берем деген сыйлығын».
Рамазан – сабырлық айы. Мұсылманның иманының тең жартысын құрайтын сабырлық қасиетін осы құтты ай шыңдай түспек. Ал, сабырдың сыйы – жәннат. Алланың ырыс-берекесі мен рахымы жауатын қасиетті Рамазан – биыл сәуір айының 13-нен басталмақ. Мұсылман бұл айды асыға күтіп қарсы алып, Раббысы үшін ораза ұстап, салихалы-ізгі амалдар жасауға тырысып бағады.
Ораза ұғымы өзін-өзі тоқтату, тартыну, тыйылу деген мағыналарды білдіреді. Ислам шариғатында ораза дегеніміз – ақыл-есі дұрыс, балиғат жасына толған, ауыз бекітуге қабілетті мұсылманның таң атқаннан күн батқанға дейін дәм-судың барлық түрінен, сондай-ақ құмарлықтан Аллаға деген құлшылық ниетімен тыйылуы.
Ораза – Алла Тағалаға бойсұну. Құранда: «Ей, иман келтіргендер, алдарыңда өткен қауымдарға парыз етілгендей сендерге де ораза парыз етілді. Мүмкін, тақуа боласыңдар», – деген.
Рамазан – Алла Тағала тарапынан бүкіл адамзатқа тура жол ретінде Құран түсірілген ұлы ай. Құран – Алланың пайғамбары Мұхаммед (с.ғ.с) арқылы адамзатқа жолдаған үндеуі. Оның үкімдері – бойсұнуға міндетті заң. Біздің бұл айда ұстайтын оразамыз бен түнде атқаратын намазымыз – Раббымызға деген иманымыздың, бойсұнуымыздың, түсірген Құраны үшін шынайы шүкірлігіміздің белгісі болмақ.
Қудси хадисте Алла Тағала: «Аузы берік адам ішіп-жеуін мен үшін доғарды. Ораза - Мені мен құлымның арасындағы ғибадат. Оған берілетін сыйды Мен ғана өлшеп, Мен беремін. Аузы берік кұлымның аштық пен сусағандықтан шыққан ауыз исі мен үшін миск әтірінен де тамаша», - дейді. Сондықтан шынайы иманмен ораза тұтушының Алла құзырында дәрежесі зор болмақ.
Ораза – мұсылманға өнегелі мінезді үйрететін тәрбие мектебі. Оның көмегімен мұсылман өз бойындағы жағымсыз сипаттардан арылады.
Мұсылманның ерік күші мен шешімділігін күшейтіп, сабырлыққа үйретеді. Зейінін тазартып, жақсы ойларға жетелейді. Бірде Лұқман баласына: «Балақайым, асқазан толы болса ойлау қабілетің ұйқыға шомады, даналық үні өшіп, дене мүшелерің құлшылыққа жарамай қалады», – деген екен.
Ай бойы нәпсісімен күресіп үйренген мұсылман бұл күрестің өмірі мен ақыреті үшін маңыздылығын түсініп, бірте-бірте нәпсісін толық билеуге ұмтылады. Нәтижесінде мұсылманның жамандыққа бұйырушы нәпсісі басылып, тыйылып жуасиды. Демек, адам баласы өз бойындағы жамандықтарынан арылу күшін құлшылық жасап, барша жігерін салып, Раббысынан дұға жасау арқылы иелене алады.
Берекелі Рамазанда Алла Тағаланың құлдарына деген басқа айларда нәсіп болмаған ерекше көріністері мен кеңшіліктері орындалады. Бұл кеңшіліктер құлдың Раббысына деген махаббаты мен қастерлеуін ұлғайтып, күнәлары үшін ұялуына, кешірім сұрап, тәубесін жаңартуына зор септігін тигізеді. Тәубеге келуімен жүрегі нұрға бөленіп, Құран оқуға арналады, намаздарына ұқыпты болып, рухани дүниесі жанданады. Жан-жағына қамқорлық-жанашырлықпен, ерекеше мейіріммен қарай бастайды. Нәтижесінде бұл айдан нәпсісін жеңген, күнәлары кешірілген күйде шығады. Сөйтіп, тозақтан азат етілген құлдардың қатарына түсуі тіленеді. Міне, сондықтан осы мақсаттар бойымызда шынайы түрде орындалған болса рамазан бойына, онда келесі айларда қайтадан босап кетуіміз мүмкін емес. Ал егер де тек қана тағам мен сусыннан тоқтап, құмарлығымызды басып, басқа жаманшылықтарымызбен күреспей, ғайбат-өсегіміз тоқтамаса оразаның мақсатын орындамаған боламыз.
Оразаның мақсаты – мұсылманның жанын да, тәнін де тазартып, тақуалық дәрежесіне жеткізу. Рамазан айында адам дене қалауларын тәрбиелеп, нәпсінің құлы болып кетуден өзін сақтайды. Ауызды астан ғана емес, жаман сөздерден тыйса, көзді харамға қараудан, құлақты харам нәрселерді естуден тыяды. Осылайша нәпсіні құрықтайды.
Ардақты ағайын, қадірлі оқырман! Алла Тағала ұстаған оразамыз бен жасаған құлшылықтарымызды қабыл еткей! Берекелі Рамазандағы ізгі амалдарыңызға Алла сансыз сауаптар жазып, екі дүние бахытына бөлесін. Халқымыздың ынтымақ-бірлігі артып, ырыс-несібесі молынан болғай! Елімізге қауіп төндірген жұқпалы індеттен аман-есен арылып, науқастарымызға Алла шифасын берсін! Қасиетті Рамазан баршамызға хайырлы-құтты, берекелі болғай!
Рудный қалалық «Нұр» мешітінің
бас имамы Бектұрсынқажы Торғайбайұлы
Облыстық «Қостанай» телеарнасының мәжіліс залында «Қош келдің, Рамазан!» деген тақырыпта брифинг болып өтті. Оған Қостанай облысының Бас имамы Бахытбек қажы Тәжімбет және Лисаков қалалық «Әбдіхаим Саламатұлы» мешітінің бас имамы Сабыржан Есмурзин қатысты.
Қос тілде жүргізілген жиында Бақытжан Нұрғабылұлы мен Сабыржан Зейнелғабиденұлы қасиетті Рамазан айының ерекшелігі мен мән-мағынасы жайлы әңгімеледі.
Сондай-ақ, бұл онлайн түрінде ұйымдастырылған басқосуда журналистер мен жұртшылықтың қойған Ораза ұстау, ауызашар және басқа да сауалдарға жауап берді.
Облыстың Бас имамы брифинг барысында Рамазан айы осы сәуірдің 13-нен басталып, мамырдың 12-не аяқталатындығын, пандемия кезінде барлық мешіттерде сақтық шаралары бақылауда болатындығына тоқталды. Биыл Қазақстан мұсылмандары діни басқармасының шешімі бойынша пітір садақаның жан басына шаққанда көлемі 420 теңге болып бекітілгенін атап өтті.
Атап өту керек пітір-садақаны ұялы телефондағы «Каспи» қосымшасы арқылы тұрғылықты жердің мешітін таңдап жіберуге болатын жеткізді.
Қостанай облыстық
мешітінің баспасөз қызметі
Алла Тағала әрбір ораза ұстауға денсаулығы жарайтын, балиғатқа толған, ақыл-есі бүтін мұсылманға оразаны парыз етті. Алла Тағала Құран Кәрімде былай деген:
فَمَنْ شَهِدَ مِنْكُمُ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْهُ وَمَنْ كَانَ مَرِيضًا أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَيَّامٍ أُخَرَ يُرِيدُ اللَّهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَلا يُرِيدُ بِكُمُ الْعُسْرَ
«Сендерден кім Рамазан айында болса, ораза ұстасын. Ал кім (осы айда) науқас болып немесе сапар шегіп ораза ұстамаса, (қаза болған күндерін) басқа уақытта ұстасын. Алла сендерге жеңілдікті қалайды, ауыртпалық артқысы келмейді»[1]. Бұл аяттың мағынасынан Алла Тағала құлдарының кейбіріне Рамазан айында белгілі бір себеппен ораза ұстамауға рұқсат еткенін аңғарамыз. Солардың ішінде Рамазан айында ораза ұстамайтын, бірақ содан кейін қазасын өтейтін адамдар бар. Олар мыналар:
Егер таң атқаннан кейін жолға шықса, онда оған бұл күні ораза ұстау қажет болады да, оразаны бұзуға тыйым (харам) салынады. Дегенмен ораза ұстау жолаушыға қиындық тудырмаса оған ораза тұту мұстахаб болады.
رَخَّصَ رَسُولُ اللَّهِ (صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمْ) لِلْحُبْلَى الَّتِى تَخَافُ عَلَى نَفْسِهَا أَنْ تُفْطِرَ وَلِلْمُرْضِعِ الَّتِى تَخَافُ عَلَى وَلَدِهَا.
«Алла Елшісі (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) өзі және сәбиі үшін қауыптенетін жүкті әйелге мен емізуші әйелге ауыз ашуға рұқсат етті»[2], - дейді. Сонымен қатар дәрігер, бала емізетін әйелге сәбидің еміне қажетті дәрумендер қабылдауды жазып берсе, онда оған ораза ұстамауына рұқсат етіледі.
Сондай-ақ жылдың басқа мезгілінде ораза ұстауға шамасы келмейтін қария кісіге және созылмалы дерті бар кісіге (өмір бойы ауыратын) ораза ұстамауға рұқсат етіледі. Оларға қазасын өтеу де шарт емес. Оларға күніне бір міскінді тамақтандыру (таңғы және кешкі ас) уәжіп болады. Бұл жөнінде Алла Тағала былай деген:
وَعَلَى الَّذِينَ يُطِيقُونَهُ فِدْيَةٌ طَعَامُ مِسْكِينٍۖ فَمَن تَطَوَّعَ خَيْرًا فَهُوَ خَيْرٌ لَّهُۚ
«Ораза ұстауға шамасы әзер жететіндер (яғни, қарттар және созылмалы дертке шалдыққан науқастар қаза болған әр күнге) підия ретінде бір жарлының (бір күндік екі мезгіл) тамағын (немесе соның құнын ақшалай) беруі керек. Ал енді кімде-кім қайырымдылық жасап (аталмыш мөлшерден) асырып берсе, онысы өзі үшін қайырлы әрі жақсы болмақ»[3].
Дархан Манарбекұлы
Қостанай облысының пәтуаға жауапты маманы
[1]«Бақара» сүресі, 185-аят.
[2] Сунан Ибн Мәджә, китәб әс-сиям, 1658.
[3] Бақара сүресі, 184-аят.
Миләди
Хижри
