Хадис: Хасан әл-Басри (оған Алланың рақымы болсын) сахабалардың (Алла оларға разы болсын) әдетте намазда бастарындағы сәлделері және тақияларымен сәждеге барғандығын жеткізген.

Сұрақ:

1. Ер адам намаз оқу кезінде басын жабуы керек пе?

2. (Кез келген уақытта) басты жауып жүру Алла Елшісінен (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын) жеткен сүннетке жата ма?

Жауабы:

1. Намазды бас киіммен оқу Алла Елшісі (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын) жасаған амалдардың біріне жатады. Сол себепті, ер адамның намаз оқығанда басын жабуы сүннет болып табылады.

2. Алла Елшісі (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын) намаздан тыс уақытта да бас киім киіп жүруді дағдыға айналдырған – кейде сәлде кисе, кейде тақия киіп жүретін болған. Бұл ғұрыпты сахабалар да қабыл алып, кейінгі мұсылмандар да оған амал жасаған. Ер адамдардың бас киім киюін сүннетке жатқызбай, жай ғана салт-дәстүр деп қабылдайтын адамдардың тобы жақында ғана пайда болды.

Ең дұрысын Алла Тағала біледі.

Мүфти Исмаил Басса.

Мүфти Ибрагим Десаи мақұлдаған.

____________________
Орыс тілінен аударған Azan.kz

Хадис: Хасан әл-Басри (оған Алланың рақымы болсын) сахабалардың (Алла оларға разы болсын) әдетте намазда бастарындағы сәлделері және тақияларымен сәждеге барғандығын жеткізген.

Сұрақ:

1. Ер адам намаз оқу кезінде басын жабуы керек пе?

2. (Кез келген уақытта) басты жауып жүру Алла Елшісінен (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын) жеткен сүннетке жата ма?

Жауабы:

1. Намазды бас киіммен оқу Алла Елшісі (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын) жасаған амалдардың біріне жатады. Сол себепті, ер адамның намаз оқығанда басын жабуы сүннет болып табылады.

2. Алла Елшісі (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын) намаздан тыс уақытта да бас киім киіп жүруді дағдыға айналдырған – кейде сәлде кисе, кейде тақия киіп жүретін болған. Бұл ғұрыпты сахабалар да қабыл алып, кейінгі мұсылмандар да оған амал жасаған. Ер адамдардың бас киім киюін сүннетке жатқызбай, жай ғана салт-дәстүр деп қабылдайтын адамдардың тобы жақында ғана пайда болды.

Ең дұрысын Алла Тағала біледі.

Мүфти Исмаил Басса.

Мүфти Ибрагим Десаи мақұлдаған.

____________________
Орыс тілінен аударған Azan.kz

Астанада Қазақстан мұсылмандары діни басқармасы жанынан құрылған Республикалық ақпараттық-насихат тобының (РАНТ) қорытынды жиыны өтті. Басқосуға Бас мүфти Ержан қажы Малғажыұлы, ҚР Мәдениет және спорт вице министрі Марат Әзілханов, Дін істері комитетінің төрағасы Ғалым Шойкин және Діни басқарма қызметкерлері қатысты.

ҚМДБ Уағыз-насихат бөлімінің меңгерушісі, РАНТ жетекшісі Ершат Оңғаров 2014 жылда атқарған іс-шаралар туралы есеп берді. 264 білікті имамды біріктірген 78 топ мүшелері оқу орындарында, еңбекпен түзеу мекемелерінде, әкімшіліктер мен мәдениет ошақтарында, балалар және қарттар үйлерінде 356 620 кездесу өткізіп, дін жайындағы халықтың көкейінде жүрген сұрақтарына жауап беріп, 1 168 005 адамға дұрыс діни ақпарат жеткізген.

Есеп беру жиынында имамдарға көмекші құрал – «Дін – насихат» атты кітаптың таныстырылымы болды. Сондай-ақ жат ағымдарда жүрген жастарды дәстүрлі дінге тартудың тетіктері мен тәсілдері кеңінен талқыланды.

www.muftyat.kz

بسم الله الرحمن الرحيم

Мейірімді, рахымды Алланың атымен бастаймын!

الحمد لله رب العالمين و الصلاة و السلام على سيدنا محمد وعلى آله وأصحابه أجمعين ” أما بعد“

Барлық мақтау Алла тағалаға тән және пайғамбарымыз Мұхаммедке (Алланың оған сәлемі мен игілігі болсын), оның отбасына, сахабаларына Алла тағаланың рахметі болсын!

Жиһад – араб тіліндегі «жуһд» түбірінен шыққан «белгілі бір мақсатқа жету үшін жігер күшін салу, күресу» деген мағынаны білдіретін сөз. Ал шариғаттағы мағынасы: Ақиқат үшін күресу, хақ дінге шақыру (яғни Алла дінін қорғау). Немесе Алла дінінің туын жоғары көтеру және дінді, жанды, отанды, мал-мүлікті т.б. қорғау үшін малымен жанымен күресу.

Исламда «Алла жолында жиһад ету» ұғымы кең көлемде қолданылады. Құранда жиһадқа байланысты аяттар бірнеше жерде келгенімен оның барлығы қолға қару алып соғысқа аттану деген мағына емес. Тек төрт жерде ғана тікелей соғыс мағынасында келген. Оның өзі бүкіл кәпірлерді қырып жойыңдар немесе бейбіт халыққа бас салып мал-мүлкін талан-таражға салу, абыройын аяқ-асты ету, жерлерін отарлап еріктерінен айыру т.б. осы сияқты зұлымдық мақсатында соғысыңдар деген ұғымды білдірмейді. Бәлкім жиһад дұшпанның қастығын тоқтату, әлсіздерге қорған болу және Алланың дінін қорғау мақсатында шариғатталған. Сондықтан ғалымдар жиһадты парыз етіп келген аяттың аясынан өзге дін өкілі болса да қару көтермеген мына топтағы адамдарды өлтіруге тиым салған:

1. Зимми (мұсылман елінде тұратын өзге дін өкілдері). Пайғамбарымыз (Алланың оған сәлемі мен игілігі болсын): «Кімде-кім бір зиммиға қиыншылық көрсететін болса, мен ол адамның дұшпанымын. Ал мен кімнің дұшпаны болсам, онымен ақырет күні жеке есептесемін», - деп айтқан.

2. Муаһид (соғыспауға келісім шарт түзілген одақтастар). Әбу Дәуіт риуаятында: «Пайғамбарымыз (Алланың оған сәлемі мен игілігі болсын) Һудайбия жерінде Құраиштармен он жылға келісімге отырған», - деп келген.  Қазіргі таңда елімізбен бейбітшілік келісімге қол қойған көрші елдердің (Ресей, Қытай) жағдайы осы секілді.

3. Мустаман (біреудің жеріне мұсылман не өзге дін өкілі болсын амандық мақсатында кіргендер). Ол жайлы Алла тағала былай дейді:

وَإِنْ أَحَدٌ مِنَ الْمُشْرِكِينَ اسْتَجَارَكَ فَأَجِرْهُ حَتَّى يَسْمَعَ كَلامَ اللَّهِ ثُمَّ أَبْلِغْهُ مَأْمَنَهُ ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لا يَعْلَمُونَ (٦)

«(Мұхаммед (с.ғ.с.)) егер мүшріктердің біреуі сенен баспана тілесе, қашан ол Алла сөзін тыңдағанша баспана бер. Сонан соң (иман үйірмесе)оны тыныш бір жерге жеткізіп сал. Олар ештеңені білмейтіндер, мұны сол үшін істе» (Тәубе сүресі 6-аят). Біздің заманымыздағы елімізге шетелден келген саяхатшылардың үкімі осындай.

4. Қолға қару алып қарсы шықпағандарды. Бұл жайлы хадисте былай баяндалады: Пайғамбарымыз соғысқа кетіп бара жатқан қолбасшыларына мынандай ескертулер жасады: «...Балаларды, әйелдерді, қарт кісілерді, ғибадатханалардағы адамдарды өлтірмеңдер» (Ахмад, Әбу Дәуіт риуаяты).

5. Өз бетімен жүрген бейкүнә адамдарды.

Исламда жиһад екі түрлі болады:

- Рухани жиһад

- Мадди (материялдық) жиһад

Рухани жиһад дегеніміз – мұсылманның өз нәпсісімен күресуі. Жиһадтың бұл түрін Пайғамбарымыз (Алланың оған сәлемі мен игілігі болсын) үлкен жиһад деп баға берген. Оның негізгі мақсаты шайтанның азғыруына және нәпсінің етегіне ермей, күнә  істерге жол бермеу. Бұл жиһад жайлы хадисте былай баяндалады. Пайғамбарымыз (Алланың оған сәлемі мен игілігі болсын) бірде соғыстан шаршап, шалдығып келе жатқан сахабаларына: «Біз қазір кіші жиһадтан үлкен жиһадқа қайттық», - деген кезде, сахабалары: «Уа, Расулуллаһ, «үлкен жиһад» деген не?»- деп, таңғала сауал қойды. Пайғамбарымыз: «Ол - өз нәпсіңмен күрес»,- деп жауап қайырды  (Байхақи риуаяты).

Ал  мадди жиһад дегеніміз – мұсылманның әлсізге қорған және дұшпанның зұлымдығын тоқтату мақсатында жан-тәнімен, мал-дүниесімен Алланың дінін, отанын, отбасын дұшпандардан қорғап қарсы соғысу. Бұл жиһадтың үкімі парыз. Оны жұмһур ғалымдары (Ханафи, Мәлики, Шафиғи, Ханбали т.б.) екі түрге бөліп қарастырады:

1. Парыз айн. Егер дұшпан отанға бас салып, қаптап кіріп жатса және мемлекет басшысы азаматтарын отанды қорғауға шақырса, бұл жағдайда әрбір адамға дінін, отанын, жанын, еркіндігін қорғауы тиіс. Ол жайында Алла тағала Құран Кәрімде:

انْفِرُوا خِفَافًا وَثِقَالا وَجَاهِدُوا بِأَمْوَالِكُمْ وَأَنْفُسِكُمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ (٤١)

«(Әй, мүміндер!) Жеңіл жағдайда да, ауыр жағдайда да, мал-жандарыңды аямай, Алла жолында күресіңдер. (Жас бол, кәрі бол, жаяу немесе көлікті бол, жағдайларың қолайлы, қолайсыз болсын, ерікті-еріксіз болыңдар, бәрібір күресіңдер) Осыларың сендер үшін хайырлы, егер білген болсаңдар» (Тәубә сүресі, 41-аят) деп баяндайды.

2. Парыз кифая. Мағынасы кейбірі оны орындаса басқасының мойнынан түседі. Егер олар да оны орындамаса барлығы күнәкәр болады. Яғни дұшпанға қарсы мемлекет басшысы әскерін әзірлеген болса ғана парыз болады. Оған дәлел ретінде Алла тағала Құранда былай баяндайды:

وَمَا كَانَ الْمُؤْمِنُونَ لِيَنْفِرُوا كَافَّةً فَلَوْلا نَفَرَ مِنْ كُلِّ فِرْقَةٍ مِنْهُمْ طَائِفَةٌ لِيَتَفَقَّهُوا فِي الدِّينِ وَلِيُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذَا رَجَعُوا إِلَيْهِمْ لَعَلَّهُمْ يَحْذَرُونَ (١٢٢)

«Онымен қатар мүміндердің біртұтас жауға аттанулары тиісті емес. Сонда әр топтан дін ғылымын үйреніп, олар қайтып келгенде; олардың сақсынулары үшін ескертулері керек емес пе?» (Тәубе сүресі 122-аят). Бұл аяттан кез келген уақытта жиһаттың парыз айн емес екенін түсінеміз. Әйтпесе бір топты жиһадқа аттандырып, қалғанын дінді үйренуге қалдырмас еді.

Сол сияқты Пайғамбарымыз (Алланың оған сәлемі мен игілігі болсын) қай соғысқа бармасын кейбір адамдарды өзімен бірге алмай тастап кеткен. Тіпті әскерлерді қолбасшыға тапсырып өзі және басқа сахабалар соғысқа аттанбаған жерлері де бар. Нұғман бин Мақран былай дейді: Егер Пайғамбарымыз (Алланың оған сәлемі мен игілігі болсын) әскерге қолбасшы тағайындап жорыққа аттандырса, қолбасшыға арнайы Алладан қорқуға онымен бірге болған мұсылмандарға жақсылық етуін өсиет етіп, былай дейтін; «Алланың атымен және Алла жолында жорыққа шығыңдар, Аллаға қарсы келгендермен күресіңдер де, шектен шықпаңдар, (жаудың) мәйітін қорламаңдар, балаларды өлтірмеңдер. Егер мүшрік болған дұшпаныңа жолықсаң, оларды мына үш қасиеттің біріне шақыр. Оның қайсысын мақұл көрсе, оны қабыл айлап соғыстан тыйылыңдар; Оларды Исламға шақыр, кейін өз ауласынан мүһажірлердің ауласына ауыссын, егер соны қабылдап жатса оларға мүһажірлердің пайдасына не нәрсе шешілсе оларға да сол, не  нәрсе зиянына шешілетін болса оларға да сол заң екенін айт...» (Термизи риуаят еткен).

Жиһадтың дұрыс болу шарттары:

1. Имамның (мемлекет басшының) болу әрі рұқсаты тиіс. Шариғатымызда имамның (мемлекет басшысының) рұқсатынсыз соғысқа шығуға тыйым салынған. Жиһад (соғыс) істері имамға (мемлекет басшысына) жүктелгеніне ешқандай күмән жоқ. Оған бой ұсыну міндет, тек күнә істерге бұйырмаса болды.

Құранда Алла тағала басшыға бой ұсыну жайлы былай дейді:

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الأمْرِ مِنْكُمْ  (٥٩)

«Әй, мүміндер. Аллаға бой ұсынып, Пайғамбарға әрі өздеріңнен болған әмір иелеріне бой ұсыныңдар» (Ниса 59-аят).

Ибн Аббас бұл аят Пайғамбарымыз (Алланың оған сәлемі мен игілігі болсын) Абдулла бин Хузафаны жорыққа аттандырып жатқан кезде түсті деген түсіндірме берген.

Басшы жақсы бола ма, жаман бола ма бой ұсыну тиіс.

عن أبي هريرة رضي الله عنه ، قال قال رسول الله صلى الله عليه وسلم : "الجهاد واجب مع كل أمير ، برا كان أو فاجرا "

Әбу Һурайрадан жеткен хадисте Пайғамбарымыз (Алланың оған сәлемі мен игілігі болсын) былай дейді: «Жиһад әрбір жақсы болсын немесе жаман болсын басшымен бірге болу тиіс» (Әбу Дәуіт риуаяты).

2. Мақсаты айқын болу. Яғни дұшпанның қастығын тоқтату, әлсіздерге қорған болу және Алланың дінін қорғау мақсатында болуы тиіс. Әйтпесе шектен шығушылардан болады.

3. Дұшпаннан төніп тұрған қауіп нақты болу.

Егер бұл шарттар орындалмаса онда оның іс-әрекеті шариғаттағы жиһад атауына кірмей, бәлкім ол адам бұзақы немесе қиянатшыл болады. Алла тағала былай дейді:

إِنَّمَا جَزَاءُ الَّذِينَ يُحَارِبُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَيَسْعَوْنَ فِي الأرْضِ فَسَادًا أَنْ يُقَتَّلُوا أَوْ يُصَلَّبُوا أَوْ تُقَطَّعَ أَيْدِيهِمْ وَأَرْجُلُهُمْ مِنْ خِلافٍ أَوْ يُنْفَوْا مِنَ الأرْضِ ذَلِكَ لَهُمْ خِزْيٌ فِي الدُّنْيَا وَلَهُمْ فِي الآخِرَةِ عَذَابٌ عَظِيمٌ (٣٣)

«Алламен және оның пйғамбарымен алысқандардың, жер бетінде бұзақылық жасағандардың жазасы – оларды өлтіру немесе дарға асу, әйтпесе, оң қолы мен сол аяғын кесу, сүргінге айдау болмақ. Бұл оларды дүниеде, масқара ететін жаза болса, Қияметте одан да зор азапқа душар етеді» (Мәйда сүресі 33-аят).

Қазіргі таңда өзге мұсылман елдері арасында болып жатқан қақтығысқа теріс пиғылды радикалды ағымдар исламдағы жиһад сөзін пайдаланып, қол астындағыларын сол жерге соғысқа аттандыруда. Негізі бір елдің ішкі шаруысына араласуға ешкімнің құқы жоқ. Олардың өздерінің пәтуа беретін ресми діни басқармасы және мүфтилері бар. Мұсылмандардың арасында болып жатқан қақтығысқа от салмай татуластыру тиіс.  Өйткені мұсылмандар бір-біріне зиян бермеу керек. Ол жайлы Пайғамбарымыздың (Алланың оған сәлемі мен игілігі болсын) көптеген хадистері бар. Соның бірі: «Мұсылманды сөгу – пасықтық, ал оны өлтіру – күпірлік» деген (Муслим риуаяты). Және де: «Мұсылман мұсылман бауырына қару көтерсе, онда ол екеуі де тозақ отында», - деген. Сонда жанындағылары: «О, Алланың Елшісі! Өлгеннің кінәсі неде?» - дегенде, ол (Алланың оған сәлемі мен игілігі болсын): «Ол оны да өлтіргісі келген еді», - деді (Бұхари, Муслим риуаяты).

Осыған орай жиһад елді басқарып отырған басшының рұқсаты және дін істерін басқарып отырған діни басшылар мен ғалымдардың пәтуаларымен іске асады.

Үкім:

Сондықтан Қазақстан азаматтары Елбасының және діни басқарманың, сонымен қоса ата-ананың рұқсатынсыз сыртқа, басқа жерге жиһадқа аттануға болмайды. Әркім өз еліне, өз жеріне, өз халқына еңбек ету керек. Біреудің алдауына түсіп, алжасып, басқа бір елдің қанын төгіп, күнәһар болған адам оңбайды. Адам баласы бақытты олай іздемейді. Бақытты отанына, халқына, жанындағыларға жақсылық істеу арқылы ғана табады.

والله اعلم بالصدق و الصواب

ҚМДБ-ның шариғат, пәтуа бөлімі

соғысқа қатысуына байланысты
МӘЛІМДЕМЕСІ

ҚАЗАҚСТАН МҰСЫЛМАНДАРЫ
ДІНИ БАСҚАРМАСЫ

Аса мейірімді, ерекше рақымды Алланың атымен бастаймын!

Бүкіл әлемді жаратқан Алла Тағалаға мадақтар, Оның Елшісі Мұхаммедке салауаттар мен сәлемдер болсын!

Қазақстан мұсылмандары діни басқармасының Төралқа мүшелері, Ғұламалар Кеңесі мұсылман мемлекеттерінде орын алған келеңсіз оқиғаларға алаңдаушылық білдіреді және тұрақсыздықты, діни жанжал мен алауыздықты өркениетті түрде, бейбіт жолмен шешуге шақырады.

Жер бетінде Ислам халифатын орнатамыз деген ұранмен бірқатар мемлекеттерден жиналған заңсыз қарулы топтар Ирак және Шам елдерінде адасқан арманның, құры қиялдың жетегінде жүріп, діни дүрдараздық пен бүлік тудыруда. Ал, олардың қатарына қосылған дінді біліммен емес, жалған сезіммен түсінген, қару алып, «жиһадқа» шыққан Қазақстан азаматтарының әрекетін қатаң айыптаймыз.

«Ислам мемлекетін» құрушылар бүкіл әлемнің мұсылмандары үшін қасиетті Қағбаны қиратып, жермен жексен ету керек деген қара пиғылдарын ашық айтуда. Бұл – Исламға деген анық қарсы әрекет, мұсылмандық былай тұрсын, адамшылыққа да жат амал.

Кезінде Йемен патшасы Абраха көп әскермен Қағбаны қирату ниетімен жолға шыққанда, Алла Тағала олардың төбелерінен құстар жіберіп, тас жаудырып құрдымға батырған. Осылайша, қасиетті Қағбаны Алланың өзі қорғайды. Бұл оқиға «Піл» сүресінде ашық баяндалған: «Оларға топ-топ әбәбил құстарын жіберді. Құстар оларға балшықтан күйдіріліп жасалған тастар атты. Осылайша Алла желінген топан тәрізді қылды».

Дегенмен, «халифатшылардың» ғаламтор бетінде дүние жүзінің мұсылмандарын жиһадқа шақыратын аудио және видеоматериалдар күн санап көбеюде. Жуырда буыны әлі бекіп үлгермеген, оңы мен солын танымайтын, дінді ұстануға деңгейі мен қабілеті жетпеген жас қазақ балаларының қару кезеніп, соғысқа үндеген сөзі жарияланды.

Өз сөзіне өзі жауап бере алмайтын жастағы ойын балаларының сыртқы күштердің ықпалы мен арбауында кетуі бізді, мұсылман жамағатын қатты өкіндіреді. Баланың болашағын ойлаған ата-ана бұған әсте жол бермеуі тиіс еді. Сан ғасырлық тарихы бар салты мен дәстүрлі дінінен қол үзіп, бүлдіргі діни нанымға санасы уланған кейбір ата-аналардың қасаң көзқарастары мен Құранға және шариғатқа қайшы, адамгершілікке жат әрекеттерінен баланың да болашағына балта шабылып, саясиланған діни ұстанымның құрбанына айналуда.

Жастайынан білім алмаған, ата-әже, ата-ананың тәрбиесін көрмеген, мектеп мұғалімнің тәлімінен сусындамаған жеткіншектің болашағы жарқын болар ма?

Қазақстан мұсылмандары діни басқармасы өзінің уағыз-насихат жұмыстарында жастарды әсіре діншілдікті ұстануға шақырмайды. Иманынан Отанын сүйетін, ата-анасын қадірлейтін, мемлекетшіл азамат болып өсуге үндейді.

Мұсылман адам дінді саясат үшін пайдаланғысы келетіндердің, Исламды мансұқтауды мақсат тұтқан саяси күштердің нанымынан сақтануы тиіс. Пайғамбарымыз Мұхаммед (Алланың оған игілігі мен сәлемі болсын) хадистерінің бірінде: «Мұсылманды сөгу – пасықтық, ал оны өлтіру – күпірлік», – деген.

Теріс пиғылды радикалды ағымдар Исламдағы «жиһад» сөзін пайдаланып, адамдарды мұсылман елдері арасында болып жатқан қақтығысқа қатысуға шақыруда. Осыған орай, Қазақстан мұсылмандары діни басқармасының Ғұламалар Кеңесі «Жиһад ұғымы және қазіргі заман» туралы арнайы пәтуа шығарды.

Жиһадтың шарттары:

Ең әуелі имамның (мемлекет басшысының) рұқсаты болуы тиіс. Шариғатымызда имамның (мемлекет басшысының) рұқсатынсыз соғысқа шығуға тыйым салынған. Жиһад (соғыс) істері имамға (мемлекет басшысына) жүктелгенінде ешқандай күмән жоқ. Күнә істерден бөлек басшыға бойсұну міндет. Қасиетті Құранда Алла Тағала: «Әй, мүміндер. Аллаға бойсұнып, Пайғамбарға әрі өздеріңнен болған әмір иелеріне бойсұныңдар» («Ниса» сүресі, 59-аят) деп бұйырған.

Екіншіден, шариғат шартына сәйкес, жиһадқа шыққан адамның мақсаты айқын болуы тиіс.

Үшіншіден, дұшпаннан төніп тұрған қауіп нақты болуы шарт.

Егер бұл шарттар орындалмаса, онда мұсылманның іс-әрекеттері бұзақылыққа, қаскөйлікке ұласады. Біреудің өміріне қауіп төндіруге, ар-намысына тиюге, зұлымдық жасауға – дінімізде рұқсат жоқ. Жаратушы Иеміз: «...Жазықсыз адамды өлтірген адам – барлық адам баласын өлтіргенмен тең (күнәкар) болады...» («Мәида» сүресі, 32-аят) – деп қатаң ескерткен.

Соқыр сеніммен өзге елдің ішкі мәселесіне араласып, саяси соғыстарға қатысу – «ахли сүннет» ақидасына жат және ислам шариғатына қайшы. Шындығында, кез-келген соғысқұмар адамның ашқан соғысы жиһадқа жатпайды. Негізінде, мұндай бас-көзсіз озбырлық іс-әрекеттер мәселені шешпейді. Керісінше, қиындатып, шиеленістіре түседі. Қазіргі таңдағы ең үлкен жиһад – сауатсыздықпен күрес. Пайғамбарымыз (Алланың оған игілігі мен сәлемі болсын): «Үлкен жиһад – өз нәпсіңмен күрес», – деген.

Ислам діні мемлекетте, қоғамда тыныштық болуын көздейді. Пендені соған тәрбиелейді. Қазақстан мұсылмандары діни басқармасы қазіргі кезде Ирак және Шам елдерінде орын алып жатқан оқиғаларды қолдамайды және қазақ жастарының озбырлық әрекетін айыптайды.

Алла Тағала ел-жұртымызды бүліктен сақтап, бірлік-ынтымағынан ажыратпасын деп тілейміз.

والله اعلم بالصدق و الصواب

ҚМДБ-ның шариғат, пәтуа бөлімі

Құранды қолына алған немесе оқып отырған адам оның құндылығын біліп, құрметпен қарауға міндетті.

1. Құранды дәретті кезде ғана қолға алып, дәретті кезде ғана оқу.

2. Оқымас бұрын тісті мисуәкпен жуып, тістің арасын тамақтың қалдықтарынан тазартып, ауызды шаю керек. Өйткені, Құран сол жол арқылы өтеді.

3. Ештеңеге арқа сүйемей, тік отыру.

4. Бейнебір әміршінің алдына баратындай киіну керек, өйткені, Құран оқитын адам Алламен тілдеседі.

5. Құбылаға қарап бет түзету.

6. Түкіргеннен кейін ауызды шаю. Шу’ба Әбу Хамзадан жеткендей, Ибн Аббас Құран оқып отырып, алдына түкіргенде аузын шайып барып қана оқуға кірісетін болған. Түкірсе болды, аузын шаятын болған.

7. Есінегенде оқуды тоқтату. Өйткені, есінеу – шайтаннан, ал, Құран оқығанда адам Аллаға арнап оқиды.

8. Оқымас бұрын: «Аузу билляхи мина щщайтани рраджим», – деп, «Бисмилля» сөзін айту (сүрені басынан бастап оқысаң да, ортасынан бастап оқысаң да).

9. Оқуды бастағаннан кейін аса қатты қажеттілік туындамаса, әңгімеге алаңдап, оны тоқтатпау.

10. Құранды оқыған кезде Алланың сөздерін дүнияуи сөздермен араластырмас үшін ешкім кедергі келтірмейтіндей және сөйлемейтіндей оңашада оқыған жөн. Дүнияуи әңгімеден кейін «исти’азу» сөздерін (Аузу билляхи мина щщайтани рраджим) қайта айту.

11. Құран оқығанда әрбір әрпін анық айтып, байыппен асықпай оқу.

12. Оқып отырған аяттардың мағынасына терең бойлап, ойлану.

13. Алланың рақымы жайлы аяттарды оқығанда тоқтап, Алладан рақым тілеу.

14. Алланың жазасы жайлы аяттарды оқығанда тоқтап, Алладан жазадан құтқаруын сұрау.

15. Бұрынғы заманның адамдары мен халықтары жайлы хикаялар келгенде, ойланып, өзіңе сабақ алу үшін тоқтау.

16. Сирек кездесетін сөздердің мағынасын білу.

17. Әрбір әріпке мән беріп, дұрыс және анық оқу. Өйткені, оқылған әрбір әріп үшін он сауап амал жазылады.

18. Оқып болғаннан кейін Алла Тағаланың сөздері – Ақиқат екендігіне және оны бізге Мұхаммед Пайғамбар, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, жеткізгендігіне куәлік етіп, төмендегіні айту:

صدقتَ ربنا وَبَلَّغَتْ رُسُلُك ونحن على ذلك من الشاهدين اللهم اجعلنا من شهداء الحق القائمين بالقِسْطِ،

(«Я, Алла, Сен Ақиқатты айтасың, және Сенің елшілерің оны жеткізді, біз соған куәгерміз. Я, Алла, бізді ақиқаттың куәгері етіп, әділеттілік жасаушылардан ете гөр»). Содан соң Аллаға дұға қылу керек.

19. Қандай да бір сүреден өзің қалаған аяттарды таңдап оқуға болмайды, бір сүрені түгелдей оқу керек.

20. Әр сүренің аяттарын араластырып оқуға болмайды. Алла Елшісінің, (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын), Біләлдің қасынан өтіп бара жатып, оның әр сүреден әр түрлі аяттарды оқып отырғанын естіп, бір сүрені түгелдей оқуды бұйырғаны жеткізілген.

21. Ақылды немесе білімді болып көріну үшін Құранның аяттарын келтіріп, мақтануға болмайды. Бұл - Алланың алдында жиіркенішті қылық.

22. Тыйым салынған жаңа тәртіптердің белгілі бір жақтастары хамзаны тереңдетіп оқитыны (артық дем шығарады) сияқты, оқуды қиындатып (бірдеңені ерекше екпінмен оқу), сөздерді жасанды түрде оқымау керек. Бұл – оларға шайтанның ұсынған жаңа үрдісі, олар соны қабыл алды.

23. «Бұл бұлай оқылмайды», - деп, Құранды дұрыс оқуға қатысты ешкіммен сөз таластырмау керек. Олай оқуға да рұқсат етілген болуы мүмкін, сонда сіз Алланың Кітабын жоққа шығарып жатқан боласыз.

24. Құранды қойғанда ашық қалдырып кетпеу.

25. Құранның үстіне басқа кітаптарды қоюға болмайды. Құран әрдайым басқа кітаптардан жоғары тұруы тиіс.

26. Оқу кезінде Құранды тізеңе қойып немесе алдыңдағы нәрсеге қойып оқу (жерге қоюға болмайды).

27.Құран тақтаға жазылған болса, оны түкірікпен емес, сумен дымқылданған шүберекпен сүрту.

28. Тақтадағы Құранның сөздерін сүртуге пайдалнылған суды нәжіс бар жерге немесе адамдар ары-бері өтетін жерге қоймау. Ол суға қатысты белгілі бір әдеп бар. Сәләфтардың тақтадағы Құранды сүртуге пайдаланған суды ауруларды емдеу үшін пайдаланғандығы жеткізілген.

29. Аят жазылған парақтарды кітаптың тысы ретінде пайдаланбау.

30. Күніне, ең болмаса, бір рет Құран оқып тұру.

31. Көзіңіз Құранға ұзақ қарайтын болсын, өйткені, көз – ішкі дүниеге апаратын жол. Жад пен жанның арасында кедергі бар. Сондықтан, жадыңдағы Құранды оқығанда, құлағың ғана естіп, жан-дүниеңе жеткізе алады. Ал, егер Кітапқа қарап оқысаң, оған көз де, құлақ та қатысып, сауапқа кенеледі.

32.Күнделікті тірлікке қатысты Құран аяттарын пайдалануға болмайды (мәселен, дастарханға тамақ әкелгенде тамақ жайлы айтылатын аяттарды айту және т.б.).

33. Христиандар мәтіндерін әндетіп айтатыны сияқты, Құранның мәтінін әндетіп айтуға болмайды.

34. Аяттарды жазған кезде анық әрі әдемі жазу.

35. Қасыңда біреу Құран оқып отырғанда, Құранды дауыстап оқымау.

36. Базарларда, күнә жасалып жатқан жерлерде, адамдардың Алланы ұмытып жататын жерлерінде және тобыр жиналатын жерлерде Құранды оқуға болмайды.

37. Құранды басыңа қойып, жастануға болмайды.

38. Құранды біреуге лақтырып беруге болмайды.

39. Құранның кішкентай көшірмелерін жасауға болмайды. Омар ибн әл-Хаттаб біреудің қолынан кішкентай Құранды көріп: «Мұны кім жазды?» - деп сұрағанда, әлгі адам: «Мен», - деп жауап берген. Сонда Омар-асхаб оны қамшымен ұрып: «Құранды лайықты түрде ұста», - деген. Сондай-ақ, Пайғамбарымыздың,( оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын), «кішкентай мешіт», «кішкентай Құран» (кішірейтіп «Құран кітапшасы» деу) деген сөздерді пайдалануға тыйым салғандығы жеткізілген.

40. Құранды басқа мәтіндермен бірге бір мұқабада басып шығаруға болмайды, шамадан тыс әшекейлеп, алтынның үстіне немесе алтын әріптермен жазуға болмайды. Ибн Аббас күміспен әрленген Құранды көріп, былай деген: «Бұған ұрының көзі түседі. Құранның әдемілігі – мазмұнында».

41. Кейбір жаңа мешіттердегідей оны еденге немесе қабырғаларға жазуға болмайды. Омар ибн Абдуль-Азиз риуаят еткен, Алла Елшісі қабырғадағы жазуды көріп, Хузайл тайпасының бір адамынан: «Бұл не?» - деп сұраған. Ол адам: «Бұл – Алла Тағаланың кітабынан алынған сөздер, мұны бір еврей жазды» - дегенде, Пайғамбар: «Осыны жазған адам Алланың қарғысына ұшырасын», - деген. Мұхаммад ибн әз-Зубайр риуаят еткен, Омар ибн Абдуль-Азиз ұлының Құран аяттарын қабырғаға жазғанын көріп, оны ұрған.

42. Терімен немесе күміспен қапталған болмаса, аят жазылған бойтұмарларды (сабабтар) әжетханаға алып кіруге болмайды. Қапталған болса, ол адамның көкірегінде болып есептеледі.

43. Егер кімде-кім Құранның сөздерін бір ыдысқа жазып, жазылған сөздерді суға ерітіп, сол суды ішсе, суды әр жұтқан сайын шын ниетімен «Бисмилля» деуі керек, өйткені, Алла амалдарды ниетке қарай бағалайды.

44. Құранды түгелдей оқып шыққан болсаң, ең болмаса, «Фатиха» сүресін оқып, оны оқуды қайта бастау керек.

45. Құран оқып болғаннан кейін отбасыңды айналаңа жиюың керек. Анбари Катададан жеткізген, Әнас ибн Мәлік Құран оқуды аяқтағанда отбасын айналасына жиып, дұға жасайтын болған екен. Сонымен қатар, муджахид Абда ибн Әби Лубаба мен басқа да көптеген ғұламалардың Құранды оқып болып, адамдарды айналасына жинайтын болғандығы жеткізілген. Өйткені, Алланың рақымы Құран оқылып болғаннан кейін түседі. Ибн Таимия жеткізген: «Егер кімде-кім Құран оқуды күн басталғанда аяқтаса, періштелер сол күні кешке дейін оған береке тілеп тұрады; егер кімде-кім Құран оқуды кешкісін (түн басталғанда) аяқтаса, періштелер оған таң атқанға дейін береке тілеп тұрады. Сол себепті, Құран оқуды таңертең немесе кешкілік (түн басталғанда) аяқтаған абзал».

____________________
Орыс тілінен аударған Azan.kz
Дарульфикр.ру