Жақында Қостанай қалалық “Жайлаубай ата” мешіті ұжымының ұйымдастыруымен белгілі ұстаз, Сарыағаш медресесінің директоры Дінмұхаммед Сманов осынау имандылық ордасына келді.

Ол екі айлық курсты тәмәмдаған түлектерге “Сертификат” табыс етті. Сондай-ақ, талай шәкірттерді тәрбиелеген жас ғалым жамағатқа уағыз-насихат айтты.

Жиналғандар оның ұлағатты сөзін ұйып тыңдады. Ақсақалдар ақ батасын берді. Содан кейін бейсенбінің құрметіне “ауыз ашар” дастарқаны жайылды.

Қостанай облыстық мешітінің баспасөз қызметі

«Жайлаубай ата» мешітінің Бас имамы Шоқан қажы Әмірхановпен сырласу

Бүгінгі кейіпкерім Шоқан қажы Ғазизұлы Әмірхановтың есімі күллі республика жұртшылығына жақсы таныс. Өткен жыл ол үшін есте қаларлықтай болды. Оның көп жылғы жемісті еңбегі бағаланып, «Үздік қала имамы» атанды. Басқа да алған беделді марапаттары аз емес.

Жуырда оған арнайы жолығып, өзі басқаратын Қостанай қалалық «Жайлаубай ата» мешітінің осы күнге дейін атқарған игі жұмыстары, имандылық, қайырымдылық және шәкірттер дайындау жөніндегі тың ізденістері жайында тілдестім.Төменде осы сұхбатты қалың жұртшылық назарына ұсынғанды жөн көрдім.

Тобыл-Торғай - киелі өңір

-Шоқан Ғазизұлы, өзіңізмен күнде кездесе бермейміз. Сондықтан көкейде жүрген бірқатар сауалдарымды қойсам деп едім. Естуімше өткен тарихқа үңілсек, бұл жақтан да қаншама мұхтасибтер шығыпты. Бұл жөнінде не дейсіз?

-Иә, кейінгі жастарға үлгі -өнеге боларлық көрнекті тұлғалар көп. Тек оларды зерттеу мен зерделеу әлі де жетіспейді. Бұл енді болашақтың ісі. Мәселен, аға ұрпақ пен дін өкілдері болып табылатын замандастарым Хазірет Нәуен Нұртазаұлы мен Әлмағанбет Оспанұлын жақсы біледі.

Өйткені, бұл аталарымыз кезінде қазіргі облыстардың бас имамы дәрежесіндегі қызметтерді атқарып, артында өшпес іздерін қалдырды. Мұны біз әрдайым еске алып отыруымыз керек.

Алайда, олардың жолын жалғастырып, дін жолында аянбай қызмет атқарып жүрген азаматтар да баршылық. Солардың бірегейі жақында ғана Қазақстан мұсылмандары діни басқармасы Төрағасының орынбасары, наиб мүфти болып тағайындалған Кенжетай Байкемелұлы Дүйсенбай.

Ол қасиетті Торғайдың төл перзенті. Кезінде менен дәріс алғандығын ерекше мақтан тұтамын. Сол кездің өзінде өте зерек те зейінді, білімге құштар, елгезек те үлкен мен кішіні қадір тұтатын талапты жас еді. Өсе келе біржола дін жолын таңдады.

Алдымен дін қайраткерлерінің еліміздегі білім ордасы Алматы шаһарындағы ислам институтын тәмамдады. Үш жылдан астам уақыт Арқалық қаласында наиб имам болды. Содан кейін ол оқуын Мысырдағы Әл-Азһар университетінде жалғастырды. Әлемдегі дарындылардың мекені аталған оқу орнын аяқтаған соң, туған жеріне оралды. Бірқатар жауапты қызметтерді атқарды.

Білікті маманға үлкен сенім артылып, Солтүстік Қазақстан облысы бойынша өкіл имам болды. Қазіргі қызметіне дейін Бас мүфтидің кеңесшісі ретінде елімізде ислам дінін өркендетуге қомақты үлесін қосты. Таяуда ғана өңірімізге арнайы іс-сапармен келіп, имамдар арасында семинар өткізді.

Өзімді шын мәнінде бақытты сезінемін. Қазіргі Қостанай облысының Бас имамы Бектұрсын қажы Уәлиев те жастайынан үлгілі шәкіртім болды. Ол да сенімімді ақтады. Бұл күндері республикамызға танымал дін қайраткері. Ата-бабаларының ғұмырын өнеге тұтып, кейінгілерге ғибрат көрсетіп келеді.

Жайлаубаевтар әулеті мешітті өз қаражаттарына тұрғызды

- Енді әңгімемізді мұсылман бауырлар игілігін көріп отырған қалалық мешітті салған әулетпен жалғастырғанымыз жөн болар. Мұны да көпшіліктің білгені артық емес секілді?

-Менің пайымдауынша, жалпы мүмкіндігің келсе мешіт тұрғызу, құдық қазу, көпір және жол салу - қайырлы әрі сауапты істердің қатарына жатады. Мысалы, Мұхаммед Пайғамбарымыз өз хадисінде: «Кім жер бетінде Алланың үйін салуға ат салысса, Алла Тағала ол кісіге жұмақтан орын дайындайды» деген. Осы қағиданы басшылыққа алған Жайлаубаевтар әулеті қазіргі мешітті өз қаражатына салғызды.

Алайда, кезінде белгілі кәсіпкер, марқұм Төлеген Жайлаубаев Қазақстан мұсылмандары діни басқармасына қос тілегін білдіріпті. Оның алғашқысы өздері тұрғызған мешітке атасы Жайлаубайдың есімін беру, екіншісі халық құрметіне бөленген, дін саласында жоғары біліктілігін көрсеткен азаматты таңдауды өз еркіне беру еді.

Діни басқармадағылар оның бұл ұсынысын қабылдады. Сөйтіп, 2014 жылы 31 мамырда бұл мешіт салтанатты түрде ашылды. Оған сол кездегі Бас мүфти Ержан қажы Малғажыұлы арнайы қатысты. Өз бұйрығымен мені Бас имам қызметіне тағайындап, батасын берді.

Сол уақыттан бері бұл имандылық ордасы діни басқарманың Қостанайдағы филиалы болып тіркелді. Содан бері ол әулет біздің күнделікті қызметімізге араласпайды. Қолдан келген көмегін беруден аянбайды. Тек өкініштісі, Төлеген ағамыз өмірден өтіп кетті.

Ел арасында Жайлаубаевтар әулеті мешітке түскен қаражатқа иелік етеді екен деген қауесет сөз бар. Бұл пікірлер түбірімен дұрыс емес.

Басты мақсат – адал қызмет ету

-Міне, осы жылдың аяқталуына да көп қалған жоқ. Өзіңіз басқаратын ұжымның халық үшін атқарған жұмыстарына қысқаша шолу жасап өтсеңіз? Қыс айларына қандай дайындықпен келдіңіздер?

- Қазақ «Қыс шанаңды жаз сайла» деп босқа айтпайды. Сондықтан ерте қимылдағанның қыр асатындығы бесенеден белгілі. Бұл жылда қайталанатын шаруа болғандықтан оған әзірлікті күні бұрын жасаймыз. Қос қабатты ғимараттың барлық бөлмелерін тәртіпке келтіреміз. Күн салқындап та қалды. Мешіттің іші жылы. Келіп-кетушілерге барлық жағдайлар жасалған. Ол үшін күллі коммуникациялар алдын ала тексеріліп, мамандарымыз сақадай сай етті.

- Ешкімнің аузына қақпақ бола алмайсың. Қанша адам болса сонша пікір болатының ақиқат. Кейбіреулер мешітке түскен қаражат қайда кетеді деген сауалды көп қояды. Оған нақты жауап берсеңіз?

-Алдымен айтарым, мешіт өндіріс орны емес. Ол руханият ордасы. Мұнда қаражат негізінен халықтан садақасынан түседі. Сонымен қатар қолдау көрсететін демеушілер де баршылық. Бұл азын-аулақ ақшалар қатаң есепке алынып, банк шотына тапсырылады. Оның бір теңгесі де кейбіреулер ойлайтындай бөтен мақсатқа кетпейді.

Осы түскен қаражат қыс айларында ғимараттың жылуына, электр жарығына, қолданылатын суға, мешіт қызметкерлері мен мамандардың жалақысына, ірілі-ұсақты жөндеу жұмыстарына жұмсалатындығын атап өткім келеді.

Несін жасырамыз, әлі де болса дін жолында жүрген азаматтардың жалақысы төмен. Біз үкіметтен бір тиын да ақша алмаймыз. Осыны мұсылман бауырларымыз біліп жүргені жөн.

- Біз өзіңіз басқаратын имандылық ордасында облыс көлемінде шәкірттер әзірлейтін екі айлық білім жетілдіретін курс ашылғандығынан хабардармыз. Осындағы ұстаздардан дәріс алатын талапкерлер тегін оқытылып, оны аяқтағанда арнайы сертификаттар тапсырылатындығын білеміз. Сол жөнінде де қысқаша тоқталып өтсеңіз?

-Әңгіменің орайы келгенде, сіздің сауалыңызға нақты жауап бере кетейін. Себебі, бұл да мұндағы қызметкерлердің тындырып жатқан жұмыстарының бір парасы деуге әбден болады. Бәлкім, көзі қарақты оқырманның есінде болар, 2015 жылы мешіттің жанындағы қайырымдылық мекемесі есебінен екі айлық білім жетілдіру курсы қолға алынды.

Қазір қарап отырсақ, содан бері бес жүзден астам түлекке арнайы сертификаттар тапсырылыпты. Курс тыңдаушылары тек біздің Тобыл-Торғай өңірінен ғана емес, өзге де облыстардан келіп, діни сауаттарын көтеріп жатады. Олардың бәрінің атын атап, түсін түстеп жату мүмкін емес. Ең бастысы, бітірушілердің тәлімгерлерге деген шынайы алғыстары шексіз.

Шәкірттерге наиб имам Бақберсін Ізбасаров, Әлібек қари Қылышбек дәріс береді. Аты-жөні аталған азаматтардың бірі - Әл -Азһар университетінің түлегі болса, екіншісі құранды жатқа біледі. Олар жамағат пен жерлестеріміздің арасында зор беделге ие болды. Ізденімпаз жандарды бәрі де құрмет тұтады.

Жоғарыда айтып өткеніміздей, мешітке түскен қаржыдан аталмыш курс тыңдаушылары күніне үш мезгіл тегін тамақтанады. Аптасына бір рет моншаға барады. Оның сыртында салауатты өмір салтын қалыптастыруда түрлі спорттық шаралар ұйымдастырылады. Таным көкжиектерін кеңейту мақсатында шаһардың көрікті жерлеріне, музейлерге саяхат жасалады.

Сонымен қатар діни рәсімдерді жетік меңгеру мақсатында арнайы тәжірибеден өтеді. Білімдерін барынша шыңдау үшін семинарларға қатысады. Бұлардың да оларға берері мол.

- Бұл күндері мешітте қанша адам қызмет атқарады. Олардың мақсат, міндеттері жөнінде де білгіміз келеді?

-Жалпы мешіттің штаты үлкен емес. Қазіргі таңда мұнда 15 адам жұмыс істейді. Мені айтапағанда, наиб имамдар, есепші және басқа да жауапты мамандар өз міндеттеріне жауапкершілікпен қарайды. Дін қызметкерлеріне қойылатын талап та өте жоғары. Олар соның үдесінен шығуға талпынады.

Имандылық ордасы ұжымының басты мақсаты - халыққа адал қызмет көрсету. Әріптестерім жұртшылықпен күнделікті қарым-қатынаста кішіпейілдік, жоғары мәдениет танытады. Сонымен қатар ғимараттың айналасын жыл он екі ай бойы таза ұстайды. Жаз айларында абаттандыруға ерекше көңіл бөледі. Мұның бәрі сайып келгенде, экологиялық және эстетикалық талғамға баулиды.

Атамыз қазақ «Қарты бар елдің қазынасы бар» деп босқа айтпайды. Мешіт жанындағы ақсақалдар алқасының құрамы өмірлік тәжірибесі мол, қай мәселеде болсын өзіндік ой-пікірлері бар аға буын өкілдерінен тұрады. Бұл кісілер имандылық ордасы жұмысының жандануына өздерінің қомақты үлесін қосып келеді. Кейінгі жастардың заман талабына сай еліміздің нағыз патриоттары болып қалыптасуына да ықпалын тигізіп жатқаны белгілі. Менің күнделікті қызметімде бағыт берер кеңесшім де, ақылшым да солар дер едім.

Ой саларлық жайлар көп

-Уақыт өткен сайын «Дәстүрдің озығы бар, тозығы бар» демекші, кейбір діни рәсімдерде өзгерістер орын алып жататындығы белгілі. Өйткені, мұның бәрі де халық үшін өте маңызды. Дүниеден озған адамның жаназасы, қырқы, жылдық асы кезінде ысырапшылдыққа жол бермеу, зираттарды бір ізге келтіру секілді мәселелер Бас имам ретінде өзіңізді де толғандыратын шығар?

-Сауалыңыз өте орынды. Бұл жайлар Қазақстан мұсылмандары діни басқармасының тарапынан да жиі қозғалып келеді. Оны біздің өңірдегі имамдар да қолдап, өздерінің халықпен болған жиындарында әңгіме өзегіне айналдыруда.

Мұндағы басты мәселе - жұрттың қамын ойлаудан туындайды. Себебі, «Өлім бардың малын шашады, жоқтың артын ашады» демей ме. Әсіресе, тұрмысы төмен, жалғыз басты адамдарға қиынға соғады. Өзгелерден қалмауға тырысып, амалсыздан қарызға белшесінен батады. Тіпті, ол бәсекеге айналды деуге болады. Несие алып, жылдар бойы төлейтіндер де кездеседі.

Жалпы, менің ұғымымда қаза болған кісінің үйінде үш күнге дейін қазан көтерілмеуге тиіс. Алыстан келген қонақтарды көршілері мен туған-туысқандары шақырып, тамақтандырады. Тіпті, марқұмға топырақ салмай жатып, қонақасы беру дегенге де тыйым салған дұрыс. Себебі, қайтыс болған адамның жамбасы жероге тимей құран оқылмайды. Сондықтан оған ешқандай келтірер сауабы жоқ. Тек ғана ысырапқа жол беріледі.

Марқұмды жерлеуде де ойланар жайлар аз емес. Өздеріңіз көріп жүрген боларсыздар, бірқатар елді-мекендерде зираттарда зәулім үй тұрғызу әдетке айналды. Бұл да қайғы жамылған кейбір шаңыраққа оңай соқпайды. Осы ретте бауырлас өзге елдерден үлгі аларымыз жетерлік.

-Жұмыстарыңыздың бір бағыты – қайырымдылық екені белгілі. Мешітте бұл орайда атқарылып жатқан игі істер де ауыз толтырып айтарлықтай екені көпшілікке аян. Осы хақында да бірер сөз?

-Қайырымдылық жасау әрбір жүрегінде иманы бар азаматтың парызы деп ойлаймын. «Жайлаубай ата» мешітіндегілер бұған айрықша көңіл бөледі. Түрлі діни мерекелерде, басқа да рухани кештерде жетім-жесірлерге, асыраушысынан айырылған шаңыраққа, көп балалы отбасыларына қол ұшын беру біздің тұрақты назарымызда.

Солтүстіктің қысы қатал келеді. Сондықтан біз көмекке мұқтаж жандардың қиындықтарын бөлісеміз. Оларға отын-су түсіріп, азық-түлікті жеткізіп береміз. н Басқа да өтініш білдірген кісілердің меселін қайтарған емеспіз. Мына қамшының сабындай қысқа өмірде айналамыздағы бауырларымызға қысылған шақтарында жандарынан табылып, қайырымдылық жасаудан артық қандай бақыт болады.

Оразалы Жақсанов

Ұзынкөл ауданында гендерлік теңдік дегеніміз не, отбасындағы зорлық - зомбылықтың алдын алу байланысты Ұзынкөл ауданы, Арзамас ауылдық жалпы білім беретін мектебінде және Федоровка ауылдық мектебінде «Ер адам өз отбасына не нарсеге көңіл бөлу керек» тақырыбында семинар-тренинг өткізілді. Ұзынкөл аудандық «Құрман баба» мешітінің Бас имамы Есенкелді Ажмахан жастарды дұрыс жолға бағыттау мақсатында уағыз-насихаттар айтып, жастардың қойылған барлық сұрақтарына жауап берді.

Қостанай облыстық мешітінің баспасөз қызметі

Беймбет Майлин аудандық «Әйет» мешітінің бас имамы Ислам Шамғынұлы арнайы дін мен дәстүр және ысырапшылдықтың алдын алу атты өткен конференцияны басшылыққа ала отырып, жаназадағы бекітілген шешімдерді халыққа жеткізу мақсатында ауыл-ауылдарды аралады. Атап айтқанда Байшуақ ауылы, Тобыл кенті, Новоильин ауылдарына арнайы іс сапармен барды. Жиналған халыққа уағыз айтып, көкейде жүрген сұрақтарына жауап берді.

Қостанай облыстық баспасөз қызметі

Таяуда Қостанай қалалық «Жайлаубай ата» мешіті ұжымының ұйымдастыруымен жамағатқа арналған «Ауыз ашар» дастарқаны жайылды.

Онда наиб имам Бақберсін қажы Ізбасаров «Дін мен дәстүр» аясында уағыз-насихат айтты. Оны жиналған жұртшылық ұйып тыңдады. Жиын соңында Сәндібек ақсақал бата берді. Жамағат «Құптан» намазын оқып тарқасты.

Сонымен қатар мешіттің қызметкерлерінің бастамасымен қасиетті жұма күнінің құрметіне намаздан соң жамағатқа халық ұғымында «Қыстың қымызы» аталып кеткен құрт көже таратылды.

Намазхандар көңілді дәм тата отырып, халықтың ауыз бірлігін, ұлттардың ынтымағын нығайтуда және салт-дәстүрімізді жаңғыртуда мешіт ұжымының сіңіріп жатқан еңбегіне дән ризашылықтарын білдіріп, оларға алдағы уақытта да осындай игілікті істе мұрындық бола беріңіздер деген ізгі-тілегін жеткізді.

Қостанай облыстық мешітінің баспасөз қызметі

Рудный қалалық “НҰР” мешітінің ұйымдастыруымен “Аят” спорт кешенінде облысымыздың қала-аудан мешіттері жамағаты арасында үстел теннисінен жарыс ұйымдастырылды.

Қостанай облыстық «Аймағанбет қажы Спанұлы» мешітінің наиб имамы «Жастар ісі секторы» аясында ұйымдастырылған шараға арнайы қатысып, спортшыларға сәттілік тіледі. Аталған жарысқа 9 мешіттен 22 ойыншы қатысты.

Жарыс қорытындысы бойынша 1-ші орынды Аскаров Алишер (Б. Майлин ауданы), 2-ші орынды Сәукен Талантбек (Б. Майлин ауданы), 3-ші орынды Кузбаков Тимур (Қашар кенті) иеленді. Рудный қалалық «Нұр» мешітінің Бас имамы Серік Рахым жарысқа қатысқан жеңімпаздарды алғыс грамотасы және ақшалай сыйлықпен марапаттады. Келген спортшылар мен қонақтарға арнайы құрмет көрсетіп, қаламыздағы халал сертификатын алған “Ықылас” дәмханасында түскі ас берілді. Шара соңында алыс-жақыннан жиналған қонақтармен қатысушыларға мешітіміздің найб имамы Балғабай Оразханұлы алғысын білдіріп рахметін айтты.

Қасиетті жұма күні облыстық тарихи -өлкетану музейінде оюшы, қолөнер шебері, Арқалық қаласының құрметті азаматы, бірқатар халықаралық, республикалық және облыстық беделді марапаттардың иегері Шөптібай Байділдиннің шығармашылығына арналған "Өнер сыры-өрнекте" деп аталатын көрме ашылды. Оған өңіріміздегі абыз ақсақалдар, ардақты аналар, зиялы қауым өкілдері қатысты. Онда Қостанай облысының Бас имамы Бектұрсын қажы Уәлиев сөз сөйлеп, оның өнердегі табыстарына тоқталып, алдағы уақытта мықты денсаулық тіледі.

Қостанай облыстық мешітінің баспасөз қызметі

Қостанай облысының Бас имамы Бектұрсын қажы Уәлиев кезекті іс сапарында өңіріміздің Ресеймен шекаралас жатқан Қарабалық ауданында болды.

Ол алдымен осы ауданның әкімі Руслан Халықовпен кездесті. Онда жергілікті жерде қалыптасқан діни ахуал, «Ғашура ана» мен ауылдардағы мешіттерді қыс айларында ұстап тұру, оларды отын-сумен қамтамасыз ету, тазалық жұмыстарын қадағалау және басқа да маңызды мәселелер талқыланды.

Содан кейін Бектұрсын Торғайбайұлы аудандық мешітке ат басын бұрып, осында жиналған жұртшылықпен дидарласты. Жамағатқа Қазақстан мұсылмандары діни басқармасының төрағасы, Бас мүфти Наурызбай қажы Тағанұлының бұйрығымен тағайындалған жаңа имам Есбол Айтмұханбекұлы Касеновты таныстырды.

Сондай-ақ Бас имам жиналғандарды таяу да ғана облыстық мешіттегі конференцияда қабылданған ысырапшылдықтың алдын алу жөніндегі шешім жайлы жан-жақты айтты.

Жаңа бекітілген имам бұған дейін де дін саласында жауапты қызметтер атқарған. Қарабалықтықтар оны жылы қабылдады.

Қостанай облыстық мешітінің баспасөз қызметі

«Мейірімді жұма» қайырымдылық акциясы

Жақында Қостанай аудандық "Маңдай батыр" мешіті қызметкерлері "Мейірімді жандар" wатsaрр тобының қолдауымен жұма күнінің құрметіне "Мейірімді жұма" қайырымдылық акциясын ұйымдастырды. Онда алты мұқтаж отбасына 119 226 теңгенің азық-түлігі табыс етілді. Қуанышқа бөленген кісілер шынайы алғыстарын жеткізді.

Наиб имам тағайындалды

Қостанай аудандық «Маңдай батыр» мешіті жаңа қызметкермен толықты. Қостанай облысында біраз жылдан бері қызмет етіп келе жатқан Сыздықов Ерлан тағайндалды. Ол осыған дейін Рудный қаласы, Качар ауылдық мешіті және Қостанай қалалық «Жайлаубай ата» мешіттерінде қызмет атқарған болатын. Қасиетті жұма күні Бас имам Дархан Манарбекұлы ҚМДБ Төрағасы, Бас мүфти Наурызбай қажы Тағанұлыны арнайы бұйрығын оқып, жамағатпен таныстырды.

Қостанай облыстық мешітінің баспасөз қызметі

Өзекті тақырып қозғалды

Таяуда Қостанай аудандық "Маңдай батыр" мешітінің Бас имамы Дархан Манарбекұлы жергілікті ақпараттық насихат аясында Қостанай қалалық "Марал ишан" мешітінде бесін және құптан намаздарының алдында "Намаз ғибадатының әрбір іс-әрекетіне қатысты ханафи мәзһабының дәлелдері" тақырыбында уағыз-насихат айтты. Ол мешітке келуші жамағаттың көкейінде жүрген сауалдарына нақты жауап берді.

Ұстаздармен кездесті

Жуырда Тобыл қаласындағы "Маңдай батыр" мешітінің Бас имамы Дархан Сыздықов Федоров ауданында Ы.Алтынсарин атындағы қазақ орта мектебінің ұстаздарымен кездесті. Білім ордасының музейінде "Ислам – ынтымақ пен бірлік діні" тақырыбы қозғалды. Жиынға қатысушылар өздерін толғандырған сұрақтарға тиянақты жауап алды.

Сақтықта қорлық жоқ

Өткен жұмада Қостанай аудандық "Маңдай батыр" мешітінде жергілікті ақпараттық насихат аясында маңызды басқосу болып өтті. Онда облыс орталығындағы "Марал ишан" мешітінің Бас имамы Сабыржан Зейнелғабиденұлы "Алаяқтық үлкен күнә" деген тақырыпта жамағатқа жұма уағызын жүргізді. Жиналғандар дін қайраткерінің ой-толғаныстарын ұйып тыңдап, алғыстарын білдірді.

Қостанай облыстық баспасөз қызметі